Khám phá Bụi mịn là gì? Nguy hiểm như thế nào? Cách xem chỉ số bụi mịn là vấn đề trong bài viết bây giờ của chúng mình. Theo dõi bài viết để hiểu thêm nhé. Ở các thành phố lớn như Hà Nội hay Hồ Chí Minh, tình trạng ô nhiễm không khí thường được cảnh báo bởi những tác động xấu đến sức khỏe của các phân tử bụi mịn. Vậy chính xác bụi mịn (PM) là gì, nguy hiểm như thế nào, và làm thế nào để xem được chỉ số bụi mịn thông qua điện thoại hay laptop của bạn? Tất tần tật sẽ có trong bài viết dưới đây!
Theo trang tin Sức khỏe và Đời sống (Cơ quan Ngôn luận của Bộ Y tế), chất lượng không khí tại các thành phố lớn tại nước ta đang khá tệ khi so sánh với tiêu chuẩn từ WHO. Cụ thể tại TP. Hồ Chí Minh đã gấp hơn 3 lần, trong khi ở TP. Hà Nội là hơn 5 lần. Số liệu được cập nhật vào thời điểm ngày 26/06/2020.
1. Bụi mịn là gì?
Theo định nghĩa từ Cục Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, bụi mịn, hay đôi khi được gọi tắt với cụm từ PM – Particulate Matter, là các phân tử vô cơ hoặc hữu cơ bay lơ lửng trong không khí, và thường có nguồn gốc từ bụi, đất, bồ hóng, và chủ yếu đến từ khói thông qua việc đốt cháy các nhiên liệu hữu cơ trong công nghiệp hay phương tiện giao thông.
Kích thước của các hạt bụi mịn rất đa dạng, từ những hạt có thể nhìn bằng mắt thường cho đến các phân tử gần như vô hình. Kích thước của các hạt bụi mịn thường sẽ được ghi sau ký tự PM, và được tính theo đơn vị µm (micromet).
1.1. Bụi mịn PM10, PM2.5
Như đã đề cập, chỉ số phía sau PM ám chỉ kích thước của hạt bụi mịn, cụ thể:
– Bụi mịn PM10: Những hạt bụi có kích thước từ 2.5 – 10µm
Để tưởng tượng độ nhỏ của những hạt bụi này, hãy lấy kích thước của sợi tóc bạn làm minh hoạ. Đường kính của sợi tóc của bạn chỉ là 50 – 70µm, thế nên PM10 cũng khó để chúng ta có thể thấy bằng mắt thường. Tuy nhiên, các hạt này chỉ tích tụ trên phổi nên mức độ nguy hiểm không cao bằng PM2.5.
– Bụi mịn PM2.5: Những hạt bụi có kích thước từ 1.0 – 2.5µm
Đây là loại bụi mịn được nhiều người cảnh báo nguy hiểm nhất bởi vì chúng có khả năng thâm nhập vào đường máu thông qua việc hít thở. Ngoài ra, có một số phân tử bụi vốn có độc tính, thế nên nhờ việc thâm nhập sâu vào máu nên có thể gây ra nhiều đến cơ thể của chúng ta.
1.2. Bụi siêu mịn PM1.0
Gần đây, nhiều nhà khoa học có phát hiện ra sự tồn tại của các phân tử được gọi là bụi siêu mịn, hay là PM1.0. Những hạt bụi siêu mịn này có kích thước nhỏ đến mức kinh ngạc (nhỏ hơn 1.0µm), và chúng có thể tấn công phế nang một cách dễ dàng. Vì kích thước nhỏ, các phân tử này có khả năng tác động mạnh lên tế bào hay ADN của cơ thể người.
2. Bụi mịn gây hại đến sức khỏe như thế nào?
– Gây ra các bệnh liên quan đến hệ hô hấp
Việc tiếp xúc lâu dài với không khí có chất lượng tệ sẽ dễ gây ra các bệnh liên quan đến hệ hô hấp như viêm phế quản mãn tính, suy nhược chức năng của phổi, bệnh hen suyễn, thậm chí là ung thư phổi.
– Gây độc đến các hệ cơ quan khác
Ngoài hệ hô hấp là nơi “chịu trận” nặng nhất khi bị tác động bởi bụi mịn, các hệ cơ quan khác cũng bị ảnh hưởng không kém, chẳng hạn như hệ tuần hoàn, hệ thần kinh và hệ sinh sản của con người. Việc tiếp xúc lâu dài với bụi mịn có thể khiến cho các con đường chuyển hoá trong cơ thể bị rối loạn, dễ sinh bệnh.
– Gây ảnh hưởng đến tế bào lẫn phân tử ADN
Trong quá trình tiếp xúc với bụi mịn, cơ thể sẽ sản sinh ra các gốc tự do, và đây là các mối nguy hiểm tấn công đến tế bào lẫn các phân tử quan trọng nhất của cơ thể như ADN. Nếu bạn tiếp xúc lâu dài với bụi mịn thì nguy cơ bị đột biến sẽ tăng lên, dễ hình thành các khối u ung thư.
– Ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Việc người mẹ tiếp xúc thường xuyên với bụi mịn cũng có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ của thai nhi, và trẻ khi mới sinh ra có thể gặp các tình trạng như hụt cân, tự kỷ hay là suy nhược thần kinh.
3. Cách xem chỉ số bụi mịn theo khu vực
Chất lượng không khí sẽ được đánh giá thông qua chỉ số AQI (viết tắt của Air Quality Index), và mọi người nhận biết thông qua màu sắc của từng khu vực. Dưới đây là ý nghĩa của các màu sắc để bạn có thể tham khảo thêm.
– Thông qua nền website
Bạn có thể xem chỉ số bụi mịn theo khu vực thông qua website của IQAir trên cả điện thoại lẫn máy tính. Thông qua trang web này, bạn sẽ cập nhật được các chỉ số theo thời gian thực, đồng thời có thể tham khảo thêm bảng xếp hạng các khu vực ô nhiễm nhằm có biện pháp để hạn chế tác động từ bụi mịn.
– Thông qua các ứng dụng
Nếu muốn xem chỉ số bụi mịn đơn giản hơn theo thời gian thực, bạn có thể sử dụng các ứng dụng đo lường chỉ số ô nhiễm không khí như AirVisual hay PAM Air. Để chọn được đúng ứng dụng phù hợp với bản thân, bạn hãy tham khảo thêm bài viết dưới đây nhé!
4. Cách giảm ảnh hưởng của ô nhiễm không khí
Việc cải thiện chất lượng không khí ở các thành phố lớn là điều không thể thực hiện ngay được, vì vậy bạn cần có một số biện pháp nhằm hạn chế tác động ảnh hưởng của bụi mịn, cụ thể.
– Đeo khẩu trang N95
Bụi mịn PM2.5 có thể ngăn chặn được phần lớn bụi mịn vào trong hệ hô hấp của cơ thể chúng ta, vậy nên nếu có thể bị bạn hãy trang bị khẩu trang N95 mỗi khi ra đường.
– Sử dụng các thiết bị lọc không khí
Bạn đừng nghĩ tại gia đình thì chất lượng không khí sẽ không bị ảnh hưởng bởi bên ngoài. Vì các hạt bụi mịn gần như tàng hình nên bạn không thể nhìn thấy chúng. Bạn nên sắm thêm chiếc máy lọc không khí ở nhà nhằm tăng chất lượng không khí trong gia đình bạn nhé!
Bạn cũng có thể tham khảo trồng thêm các loại cây cảnh trong nhà bởi phần lá của cây, tuy hiệu suất lọc không khí không bằng thiết bị máy, nhưng cũng có thể cải thiện phần nào đó chất lượng của không khí.
– Sử dụng các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa
Trà xanh hay các món rau củ, trái cây sẽ là lựa chọn tốt nhằm cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể bạn, nhằm chống lại sự sản sinh của các gốc tự do trong cơ thể do tiếp xúc lâu dài với bụi mịn.
– Sử dụng các phương tiện công cộng
Việc tăng cường sử dụng các phương tiện công cộng khi có thể sẽ vừa giúp giảm áp lực cho các tuyến giao thông tại thành phố, đồng thời cũng sẽ giảm thiểu lượng khói thải phát sinh.
Vừa rồi là các thông tin về bụi mịn và cách để xem chỉ số bụi mịn thông qua các thiết bị điện tử. Hy vọng bài viết hữu ích với bạn, cảm ơn bạn đã theo dõi, hẹn gặp lại trong những bài viết khác!