Phân tích Windows 10X là gì? Phiên bản nâng cấp siêu vip pro

1. Windows 10X là gì? Có phải bản nâng cấp của Windows 10?

Về cơ bản thì Microsoft muốn người dùng có thể sử dụng hệ điều hành Windows ở khắp mọi nơi một cách dễ dàng. Ví dụ như trên Xbox, laptop, và có lẽ một ngày nào đó là chiếc smartphone của bạn nữa (Nghe có mùi như Windows Phone nhỉ các bạn?). À và hệ điều hành mới được xây dựng trên nền tảng cơ bản hoặc cốt lõi của Windows 10, vốn được biết đến với tên gọi Windows Core OS.

Nếu mình giải thích Windows Core OS là gì nữa có lẽ bài viết sẽ khá dài dòng và khó nuốt đấy. Chính vì thế mình sẽ nói ngắn gọn, bạn chỉ cần biết Windows Core OS này là một cục gạch, là nền móng để tạo ra những hệ điều hành Windows mới thế hệ tiếp theo, cụ thể ở đây Windows 10X.

Tuy nhiên, Microsoft hoàn toàn có thể lược bỏ đi một số yếu tố không cần thiết ở cái ‘cục gạch đó’ để ‘đắp’ lên trên bất kỳ tính năng nào mới hoặc quan trọng hơn. Kết luận lại thì điều này cũng khá thuận tiện, theo mình thấy là vậy. Giống như chúng ta có một bộ lego với vô vàn mảnh ghép cũng như ty tỷ cách để ghép chúng lại với nhau để tạo ra thành phẩm.

Điểm đặc biệt ở đây là Windows 10X được thiết kế dành riêng cho các thiết bị thông minh (tablet hoặc smartphone) có màn hình kép chạy Windows, và có thể sẽ mất một thời gian để có thể xuất hiện trên các mẫu laptop hay PC (máy tính để bàn).

Hệ đều hành này được thiết kế để cho phép người dùng làm việc trên hai màn hình cùng lúc và có sự liên kết mượt mà với nhau. Tất nhiên là máy vẫn có một giao diện người dùng quen thuộc với những người đã từng dùng Windows.

Thoạt đầu mình nghĩ đây có thể sẽ là một hệ điều hành hứa hẹn hơn so với Window Phone trước đó, nhưng việc nghĩ và thực tế là hai thứ luôn trái ngược nhau, thường là như vậy. Nhưng mình vẫn sẽ cố gắng hy vọng một chút vì thực sự Windows Phone đã từng khiến mình cảm thấy hứng thú vì độ mượt của hệ điều hành này, tuy nhiên lại hơi nghèo nàn về ứng dụng. Hy vọng với xu hướng các thiết bị màn hình gập/màn hình kép, Windows 10X có thể vực dậy lại một quá khứ đầy tốt đẹp của Windows Phone.

Nhưng có một điều chắc chắn rằng Windows 10X không phải là bản tiếp theo, không phải là bản thu gọn hoặc thậm chí là bản siêu cấp vip pro tiếp theo của Windows 10, hãy lưu ý giúp mình điều này nhé các bạn. Windows 10X dựa trên ‘cục gạch’ Windows Core OS và thiết kế dành riêng cho các thiết bị màn hình gập/màn hình kép.

Theo kế hoạch trước đó, Windows 10X đáng lẽ ra phải sẵn sàng trước khi các thiết bị như Lenovo ThinkPad X1 Fold và Surface Neo được mở bán chính thức. Thật không may, Microsoft không chỉ bỏ lỡ ngày mục tiêu “Holiday 2020” cho thiết bị màn hình kép của mình, mà tháng 12 cũng đến và đi mà không có dấu hiệu của Windows 10X.

Nhưng tin tốt là một số tin đồn xuất hiện cho thấy rằng hệ điều hành này có thể được phát hành vào đầu năm 2021. Các thiết bị tầm trung màn hình đơn đang chào hàng Windows 10X dự kiến ​​sẽ xuất xưởng vào mùa xuân năm 2021. Như vậy có nghĩa là khả năng cao Windows 10X sẽ xuất hiện vào đầu năm nay nhưng các bạn đừng vội mừng vì mình có tin xấu đây.

Cụ thể thì bản phát hành Windows 10X đầu tiên này sẽ chưa có bản cung cấp hỗ trợ các ứng dụng Win32, buộc người dùng phải sử dụng nền tảng Universal Windows (nói đơn giản thì nơi đây chứa rất nhiều phần mềm quan trọng chẳng hạn như Adobe CC (Photoshop, Premier Pro, Illustrator, InDesign…), Word, Excel, PowerPoint 2016 hoặc 2013 trở về trước, Internet Explorer, Chrome, Firefox, WinRAR,….) và các ứng dụng trên nền web trong những tháng đầu. Các tin đồn cho thấy rằng phiên bản hỗ trợ chạy ứng dụng Win32 có thể chưa trình làng cho đến năm 2022.

Đây có lẽ là một tin khá buồn không chỉ đối với các bạn đã quen dùng những ứng dụng Win32, mình cũng nằm trong số đó. Có lẽ chúng ta vẫn đành phải yên phận với phiên bản Windows hiện tại cho đến khi Windows 10X bản hỗ trợ Win32 xuất hiện. Hoặc nếu bạn vã quá thì hoàn toàn có thể bỏ tiền ra mua một chiếc máy tính loại xịn và mới nhất (đừng quên ghé qua Thế Giới Di Động nhé).

Thế nhưng tương lai của phiên bản Windows 10X dành cho các thiết bị màn hình kép/màn hình gập thì lại khá mơ hồ. Giám đốc sản phẩm của Microsoft, Panos Panay, chia sẻ thêm: “Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm kiếm đúng thời điểm, kết hợp với các đối tác OEM của chúng tôi, để đưa các thiết bị màn hình kép ra thị trường.”

Microsoft cũng đã chỉ ra rằng Windows 10X sẽ có sẵn trên cả Microsoft Surface và các thiết bị từ một số đối tác trong hệ sinh thái Windows bao gồm ASUS, Dell, HP và Lenovo. Nói chung, mình chắc chắn Windows 10X sẽ có sẵn trên chiếc Surface Neo, tablet 2 màn hình của Microsoft. Bên cạnh đó, theo nguồn tin từ Tom’s Hardware, Lenovo cũng đã xác nhận rằng chiếc ThinkPad X1 Fold có thể sẽ sử dụng hệ điều hành này khi Windows 10X xuất hiện.

2. Windows 10X: Một số điều quan trọng về hệ điều hành này mà bạn không nên bỏ qua

Như mình đã đề cập sương sương ở trên, Windows 10X sẽ được xây dựng dựa trên nền tảng Windows Core OS. Nhưng ở phần 2 này, mình sẽ nói cụ thể những tính năng đặc biệt của Windows Core OS và những tính năng ấy sẽ ảnh hưởng như thế nào đến Windows 10X.

Windows Core OS đi chung với các ứng dụng Universal Windows Platform (UWP) và được thiết kế để chạy xuyên suốt nhiều loại phần cứng, từ headset HoloLens đến Surface 2-trong-1. Có nghĩa là việc chia sẻ mã nguồn giữa Xbox và Windows 10 trong vài năm qua có thể được áp dụng đối với cả những thiết bị mới và các nền tảng mới nữa.

Quan trọng hơn, Windows Core OS là hệ điều hành dạng mô-đun. Từng thành phần bổ sung vốn không có trong Core OS có thể được “lắp vào” – như khả năng hỗ trợ các ứng dụng desktop cổ điển Win32 chẳng hạn (Microsoft đã thêm vào Windows 10X). Và đây mới là phần thú vị: mô-đun Win32 này có thể được tắt đi khi không sử dụng, giúp cải thiện thời lượng pin trên chiếc tablet màn hình kép của bạn. Nghe khá xịn đúng không các bạn?

Theo Phó chủ tịch Eran Megiddo của Microsoft thì hãng không bắt đầu lại từ đầu với một hệ điều hành hoàn toàn mới, điều này là tất nhiên vì để phát triển một hệ điều hành riêng là vô cùng tốn kém. Thay vào đó, hướng tiếp cận mới của công ty là một sự tiến hóa từ những thứ họ đã và đang đạt được với Windows 10 trong vài năm qua.

“Có một tập hợp các công nghệ chung trong Windows 10 có thể được áp dụng cho một loạt các thiết bị từ dành cho người tiêu dùng, cho doanh nghiệp, đến cho các ngành công nghiệp. Trong nội bộ chúng tôi gọi những công nghệ chung này là ‘One Core’, nhưng điều quan trọng nhất với người dùng là những thứ chúng mang lại”.

Giám đốc sản phẩm của Microsoft cũng đã chia sẻ trong một bài đăng trên blog rằng Windows 10X đã được thiết kế với tính linh hoạt, điều này “đã cho phép chúng tôi hướng sự tập trung vào các thiết bị Windows 10X một màn hình, tận dụng sức mạnh của đám mây để giúp khách hàng của chúng tôi làm việc, học hỏi và giải trí theo những cách thức mới.”

Điều đó có nghĩa là hệ điều hành này phải đủ linh hoạt để có thể điều chỉnh cho cả thiết bị màn hình đơn và màn hình kép. Nếu đúng là như vậy thì mình nghĩ Windows 10X sẽ mở ra một chương mới cho hệ điều hành Windows, trở nên đa năng hơn, xuất hiện trên nhiều thiết bị thông minh khác nhau thay vì chỉ có mỗi máy tính.

3. Các tính năng của Windows 10X khiến cho hệ điều hành khác biệt hoàn toàn với Windows 10

Trước khi đi cụ thể từng tính năng thì mình sẽ để link video YouTube trải nghiệm Windows 10X của kênh Windows Central và cả PCWorld cho các bạn xem để dễ hình dung hơn những gì mình sẽ viết ở bên dưới.

• Chạy các ứng dụng Win32 trong một khu vực duy nhất

Mình không biết nên phản ứng như thế nào với việc là Windows 10X không có Windows Defender, chương trình chống phần mềm độc hại của Windows 10. Điều đó có nghĩa là phiên bản cuối cùng khi ra mắt có thể sẽ không chạy được tất cả các ứng dụng dành cho máy tính để bàn.

Cụ thể theo video YouTube trải nghiệm Windows 10X do PCWorld đăng tải ở trên đã báo cáo rằng, trình giả lập Windows 10X không thể chạy một số ứng dụng nhất định như Slack, một trong những phần mềm quản lý công việc được nhiều người tin dùng và đây cũng là ứng dụng Win32.

Tuy nhiên các bạn đừng hoảng vội, dù gì họ cũng mới chỉ thử nghiệm Windows 10X trên một trình giả lập và phiên bản cuối cùng của hệ điều hành có thể hỗ trợ rất nhiều ứng dụng Win32 mà bạn thường dùng trên máy tính của mình. Hơn nữa, Microsoft cũng nói rằng hệ điều hành Windows 10X sẽ hỗ trợ các ứng dụng Win32. Mình thử tưởng tượng một ngày mà bỗng không có app photoshop để mà dùng thì thực sự là căng đấy.

Có một lưu ý dành cho các bạn đó là Windows 10X sẽ chạy các ứng dụng Win32 trong một khu vực riêng biệt với hệ điều hành và điều này có thể gây ra các vấn đề về hiệu suất. Nhưng ít ra thì bạn sẽ không phải chờ quá lâu trong quá trình cập nhật vì Microsoft đã hứa rằng Windows 10X sẽ được tải xuống và cài đặt trong vòng 90 giây.

• Start Menu với giao diện vừa lạ nhưng vừa quen

Microsoft đang thiết kế lại trải nghiệm Start Menu trên Windows 10X với trọng tâm là hiệu suất sử dụng. Cụ thể thì Start Menu sẽ có một thanh tìm kiếm giúp chúng ta dễ dàng tìm kiếm các ứng dụng/tác vụ cả trên thiết bị lẫn trên web. Còn ở phía dưới sẽ là một loạt các ứng dụng đã được cài đặt trong máy.

• Thanh Taskbar có giao diện, hiệu ứng mới

Windows 10X cũng có thanh Taskbar mới có thiết kế mà mình gọi một cách đơn giản là ‘dồn mọi thứ vào chính giữa’. Nút Start và Task View sẽ xuất hiện ở trung tâm cùng với các ứng dụng đang chạy/được ghim xuất hiện giữa hai nút này. Khi bạn mở một ứng dụng, các nút Start và Task View sẽ nhẹ nhàng tách ra, tạo cho Taskbar một giao diện mượt mà hơn so với Windows 10.

Ngoài ra thì thanh Taskbar mới cũng có một số hiệu ứng chuyển cảnh khá lạ. Cụ thể, mỗi nút Start và Task View sẽ có hoạt ảnh riêng khi được nhấp vào và các biểu tượng ứng dụng cũng không phải ngoại lệ.

Ví dụ như khi mình bấm ứng dụng trình duyệt Edge, chúng ta sẽ thấy được hiệu ứng nảy vào trong (kiểu như bị ấn xuống vậy) của biểu tượng ứng dụng Edge. Và khi mình bấm thu nhỏ Edge về thanh Taskbar, biểu tượng ứng dụng sẽ có hiệu ứng nảy lên nảy xuống nhẹ nhàng (đừng nghĩ bậy nhé nhưng mình thích suy nghĩ ấy của các bạn).

Chúng ta cũng có thể điều chỉnh kích thước thanh Taskbar với 3 tùy chọn khác nhau: Nhỏ, trung bình và lớn. Cá nhân mình nghĩ nếu để kích thước lớn nhất sẽ khá hợp với các thiết bị máy tính bảng chạy Windows 10X trong tương lai. Còn với kích thước trung bình và nhỏ thì sẽ để dùng cho máy tính, vì dù gì hai kích thước này khá giống với của thanh Taskbar cũ trên Windows 10.

Trên máy tính bảng, người dùng hiện có thể vuốt lên bất kỳ đâu trên thanh Taskbar để truy cập nhanh vào Start Menu. Mình nhận thấy đây cũng là một thao tác điều hướng khá thuận tiện bởi vì chúng ta không cần phải mò để nhấn vào nút Start nữa. Tuy nhiên thì mình sẽ chờ cho đến khi thực sự có chiếc tablet chạy Windows 10X để xem liệu thao tác điều hướng này có thực sự tiện hay không.

• Trung tâm thông báo Action Center: Mới và rất gọn gàng

Ngoài Start Menu và thanh tác vụ Taskbar mới, Windows 10X còn có Action Center mới và tiện lợi hơn. Cụ thể thì Action Center mới sẽ giúp cho người dùng có thể truy cập nhanh vào các cài đặt như Wi-Fi, điều chỉnh âm lượng, Bluetooth, khóa xoay màn hình, độ sáng màn hình,… chỉ trong một khu vực duy nhất. Khu vực riêng biệt ở phía trên thì sẽ là nơi hiển thị các thông báo.

Cá nhân mình nhìn thấy cũng khá hay và trực quan hơn so với Windows 10. Hơn nữa, chúng ta còn có các thao tác điều chỉnh nhạc (như là dừng/chơi/bài kế tiếp/bài trước đó), khá phù hợp với những đứa hay nghe nhạc như mình.

• Wonder Bar: Tính năng không thể thiếu với những thiết bị màn hình kép

Có lẽ đây chính là một trong những tính năng khiến mình cảm thấy hứng thú với Windows 10X. Cụ thể thì khi chiếc bàn phím phụ được đặt trên màn hình thứ hai của tablet Surface Neo ở chế độ máy tính xách tay, Wonder Bar sẽ xuất hiện phía trên bàn phím, chứa đầy đủ biểu tượng cảm xúc, gif,..

Thậm chí Wonder Bar còn có bảng nhớ tạm và cả bàn phím, đồng thời có thể lưu trữ chương trình Netflix mà bạn đã xem, trong khi bạn đang hoàn thành một số công việc trên màn hình ‘chính’ (màn hình thứ nhất mà không đặt bàn phím).

Mặc dù vậy, tính năng này có lẽ sẽ chỉ xuất hiện trên các thiết bị có màn hình kép/màn hình gập chạy Windows 10X. Thêm một thông tin khác mà các bạn cần chú ý, Windows 10X sẽ mặc định phóng to toàn màn hình tất cả các ứng dụng khi được khởi chạy. Nếu đúng là như vậy thì khi bạn sở hữu một chiếc laptop/PC thông thường với một màn hình, bạn sẽ không thể sử dụng Wonder Bar.

• Phương thức bảo mật xịn hơn

Không giống như Windows 10, Windows 10X có tính năng gọi là ‘phân tách trạng thái’. Với Windows 10, hệ thống sẽ cài đặt mọi thứ vào một vùng duy nhất, có nghĩa là người dùng có thể truy cập các tệp hệ thống một cách dễ dàng, ngay cả những ứng dụng chứa mã độc cũng có thể làm điều này.

Nhưng trên Windows 10X lại khác, mọi ứng dụng, tập tin được cài đặt sẽ chỉ đi nằm ở một phân vùng của chính ứng dụng đó. Chính vì thế mà các file liên quan đến hệ thống đều sẽ được khóa lại.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc các phần mềm độc hại hoặc vi rút (được người dùng vô tình cài về máy) sẽ không thể xâm nhập và ảnh hưởng đến hệ thống. Tất cả các ứng dụng trên Windows 10X đều chạy trong một vùng chứa và cần được cấp quyền để truy cập vào những thứ nằm ngoài vùng chứa đó.

Thật sự nghe có vẻ khó hiểu một chút nhưng về cơ bản mình thấy đây cũng là một trong những tính năng đáng chú ý của Windows 10X. Nếu các bạn để ý thì phần lớn các dữ liệu liên quan đến hệ thống Windows đều nằm trong ổ ‘C:’ và ngay cả những file ứng dụng cũng như vậy.

Nếu chẳng may bạn cài một phần mềm hoặc một tệp tin chứa virus, mã độc các thứ thì khả năng cao máy bạn sẽ bị ‘ngỏm củ tỏi’ bởi ứng dụng/file đó. Cho nên tính năng gọi là “phân tách trạng thái’ trên Windows 10X sẽ khá hữu dụng đấy.

• Có tính năng chống trộm dù ‘sờ mát’ (smart) nhưng chưa hẳn là thông minh

Đây là một điều khiến mình khá bất ngờ vì từ trước đến nay những chiếc PC hay laptop Windows thường không quá chú trọng về khả năng chống trộm. Nhưng với Windows 10X sẽ là một bước ngoặt dành cho riêng hệ điều hành nói chung và cả Microsoft nói chung.

Cụ thể khi tính năng chống trộm này được bật, mã PIN hoặc mật khẩu tài khoản Microsoft của bạn sẽ được yêu cầu để đặt lại thiết bị, sau đó máy sẽ cài đặt lại Windows 10X và khôi phục về cài đặt gốc. Đồng thời, thiết bị cũng sẽ kích hoạt tính năng ‘Tìm thiết bị của tôi’, giúp bạn tìm thiết bị dễ dàng hơn.

Thế nhưng, đối với những tên trộm ở Việt Nam thì có lẽ tính năng chống trộm của Windows 10X vẫn chưa thực sự khiến mình yên tâm. Vì lỡ như kẻ trộm đó có mật khẩu của tài khoản Microsoft của mình thì cũng thua, kẻ gian vẫn sẽ có máy để bán và mình thì chẳng rảnh để bỏ tiền chuộc lại máy vì mất hết dữ liệu rồi còn đâu.

Mặc dù vậy thì mình cũng sẽ hy vọng một chút xem sao, cùng chờ đến khi mình có thiết bị chạy Windows 10X thì mình sẽ test kỹ hơn tính năng này cho các bạn. Giờ chưa có thì mình chỉ đưa ra được đánh giá như vậy với góc nhìn của mình.

• Cuối cùng thì Windows 10X đã có hình nền động!

Windows 10X chắc chắn sẽ có các hình nền động thay đổi nội dung tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau. Ví dụ như hình nền ngọn núi với đủ các mốc thời gian sáng, chiều, tối, đêm dựa trên thời gian thực tế ở bên ngoài. Bên cạnh đó thì hình nền cũng xuất hiện những đám mây hoặc những chú chim bay lượn trên bầu trời.

Tuy nhiên, hình mình cũng không rõ là Windows 10X sẽ có bao nhiêu loại hình nền động khác nhau. Nhưng sẽ rất tuyệt nếu như Microsoft mang đến nhiều tùy chọn khác nhau để những người dùng đầu cuối như mình có thể cá nhân hóa hình nền trên máy tính theo sở thích.

• Có thể sẽ không còn trợ lý ảo Cortana trên Windows 10X?

Đây có lẽ là tin khá buồn với những ai ưa dùng trợ lý ảo Cortana của Microsoft nhưng mình thấy hoàn toàn bình thường vì mình có dùng mấy đâu. Mình đoán nhé, chắc các bạn cũng chẳng biết Cortana là cái gì đâu đúng không? Hoặc nếu có thì mình nghĩ 10 người thì chỉ 0.5 người biết.

Nói vậy chứ Microsoft vẫn lên tiếng chính tức giải thích về vấn đề này. Hiện thì chúng ta chỉ có phiên bản giả lập của Windows 10X để trải nghiệm qua trình giả lập. Mình nghĩ vẫn có khả năng là Microsoft đợi đến phút cuối cùng mới trang bị Cortana cho Windows 10X.

Hiện tại, ít nhất chúng ta có thể yên tâm rằng Windows 10X vẫn sẽ hỗ trợ nhận dạng khuôn mặt với Windows Hello. Hệ điều hành này thậm chí cũng sẽ không yêu cầu mật khẩu khi bạn đã đăng nhập một lần trước đó, giúp bạn tiết kiệm một chút thời gian.

4. Những kỳ vọng của mình về Windows 10X

Để mà nói thì mình thấy Windows 10X cũng có khá nhiều tính năng thú vị, đặc biệt là với những tính năng như chống trộm, chống mã độc, virus thâm nhập file hệ thống cũng như là Wonder Bar dành riêng cho các thiết bị màn hình gập/màn hình kép. À quên, cả việc loại bỏ trợ lý ảo Cortana nữa, mình thấy khá thiết thực vì ở Việt Nam chẳng mấy ai dùng.

Nhưng điều mình luôn mong mỏi nhất ở hệ điều hành Windows chỉ đơn giản là…bớt lỗi vặt hộ cái. Xin lỗi các bạn nếu mình có những ngôn từ hơi thái quá nhưng việc gặp lỗi màn hình xanh như cơm bữa thì khiến mình cảm thấy rất khó chịu.

Hiện mình cũng đang dùng Windows 10 và mặc dù cập nhật thường xuyên nhưng cái lỗi ấy cứ bám lấy mình. Không chỉ dừng lại ở màn hình xanh, mình đoán nhiều bạn sẽ gặp nhiều lỗi vặt khác không riêng gì với Windows 10 mà còn nhiều bản Windows khác nữa.

Mặc dù đây có thể sẽ là bản hệ điều hành dành riêng cho các thiết bị màn hình gập/màn hình kép, sao cũng được nhưng mình hy vọng đội ngũ phát triển Windows của Microsoft sẽ chú ý hơn đến trải nghiệm của người dùng. Điều đó không chỉ khiến Windows 10X  và cả những phiên bản khác của Windows trong tương lai.

Tổng kết

Và vừa rồi là bài tổng hợp những thông tin bạn cần biết về hệ điều hành Windows 10X của Microsoft. Có lẽ sẽ còn nhiều tính năng nữa mà phải đến khi công bố bản chính thức cho người dùng thì Microsoft mới công bố, mình nghĩ thế. Vậy các bạn nghĩ sao về Windows 10X? Đừng quên để lại ý kiến của các bạn dưới phần bình luận nhé. Cảm ơn các bạn đã dành thời gian đọc bài viết của mình.